به نقل از «مهر»

استاد کریمی مراغه‌ای؛ مجاهدت شاعرانه از روزگار طاغوت تا اشعار طنز

تاریخ انتشار: ۲۱ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۰۷۰۱۵۴

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- جلال محمدی؛ استاد میرزا حسین کریمی مراغه‌ای، متولد ۱۳۱۰، شاعر مشهور آئینی و اجتماعی کشور، در آستانه چهل و چهارمین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی دارفانی را وداع گفت.

پدر وی ذاکر کریمی از شاعران آئینی مشهور آذربایجان بود که شعر اجتماعی و طنز نیز می‌سرود و اشعار هجو وی علیه عوامل کشف حجاب و کسروی ضد دین مشهور روزگار خود بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

میرزاحسین کریمی مراغه‌ای، مشی و مسیر آئینی، اجتماعی و ادبی والد بزرگوار خود را ادامه داد و در این مسیر فعالیت گسترده‌ای انجام داد و صدها هزار بیت شعر به زبانهای آذری و فارسی سرود و شهرتی فراگیر در کشور و به ویژه در جامعۀ آذری‌های ایران و حتی آذری‌های جدا شده از ایران در قفقاز به دست آورد و امروز و در نسل‌های دهه پنجاه به بعد در میان آذری‌های ایران کمتر کسی را می‌توان یافت که بیت و ابیاتی از اشعار او به یاد نداشته باشد.

میرزاحسین کریمی مراغه‌ای، به حق از مفاخر ادبی معاصر کشورمان است.

از نگاه تاریخی و ادبی، عمر نود و یک ساله و پر برکت او به دو بخش تقسیم می‌شود:

الف - قریب نیم قرن از عمر مبارک کریمی مراغه‌ای در روزگار حاکمیت طاغوت بر این مملکت سپری شد. وی در این روزگار تاریک، علاوه بر سرودن اشعار آئینی و انتشار آنها، اشعاری طنز در تقبیح فرهنگ طاغوت و مُدها و مدل‌های غربی و بی‌حجابی و در مذمت گریز از فرهنگ خودی سرود. بسیاری از این اشعار به دلیل بهره‌گیری از زبان ساده، توجه به مسائل روز، به کارگیری درست مایه‌های طنز و استفاده از اوزان و قالب‌های دلنشین و آهنگین بر زبان‌ها افتاد و در میان خاص و عام اشتهار یافت.

در واقع کریمی مراغه‌ای در روزگار حاکمیت طاغوت با زبان شعر به مجاهده با انحطاط فرهنگی برخاست و رسالت شاعری خود را به تبعیت از سخن نورانی رسول اکرم «صلوات الله علیه و آله» ادا کرد که فرمود: «إنّ المُؤمِنَ مُجاهِدٌ بِسَیفِهِ و لِسانِهِ»

ب- بیش از چهار دهه از عمر روشن مرحوم استاد کریمی مراغه‌ای پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در روزگار حاکمیت نورانی اسلامی و زعامت امام راحل و زعیم حکیم حاضر یعنی آیت الله خامنه‌ای (متع‌الله المسلمین بطول بقائه) سپری شد. در این روزگار که روزگار پختگی اندیشه و ذوق و استعداد و شعر کریمی مراغه‌ای بود، او با تمام توان در حمایت از تشیع، انقلاب و نظام اسلامی فعالیت کرد. اشعار فراوانی دربارۀ دفاع مقدس سرود، حتی منظومه‌ای مستقل با عنوان «صدام نامه» در هجو صدام جنایتکار سرود. دربارۀ شهدا و ارزشهای انقلاب اشعار فراوانی به نظم آورد. نسبت به تحولات سیاسی در ایران و حتی خارج از ایران، شاعرانه واکنش نشان می‌داد، چنان که دربارۀ فروپاشی شوروی و وضعیت آذری‌های جدا مانده از ایران نیز منظومۀ مفصلی با نام «سفرنامۀ باکو» سرود.

مرحوم کریمی مراغه‌ای به رغم سالخوردگی طی دهه‌های اخیر، در مجالس گوناگونی که دربارۀ اهل بیت «علیهم‌السلام» و عاشورا و مناسبت‌های انقلاب در استان‌های مختلف برپا می‌شد، با شور و نشاط فراوان حضور می‌یافت و سروده‌های خود را قرائت می‌کرد.

در واقع مرحوم‌کربمی مراغه‌ای، با پیروزی انقلاب، وظیفه و رسالت دینی و شاعرانۀ خود را تمام شده ندانست، بلکه پس از پیروزی انقلاب، فعالیت‌های خود را نیز بیشتر کرد و تا پایان عمر از سرودن شعر برای اهل بیت ع به ویژه حضرت سیدالشهداء «علیه‌السلام» و انقلاب اسلامی دست برنداشت.

اما آنچه دربارۀ شخصیت مرحوم استاد کریمی مراغه‌ای می‌توان گفت، اینکه؛ او به معنای حقیقی کلمه، شاعر هیئتی بود. نه تنها اشعار عاشورایی او در هیئتها و مجالس عاشورایی و اهل بیتی خوانده می‌شد، بلکه خود نیز هیئت‌دار بود و حضور در جلسات منظم هیئت خود را به هر کار و سفری ترجیح می‌داد.

کریمی مراغه‌ای شاعر آئینی ایران اسلامی

او شاعری از سلسله شاعران آئینی بود که اندیشه و زندگی‌اش نیز آئینی بود. او نه تنها اهل تدین و تهجد بود، بلکه از بصیرت سیاسی ویژه‌ای نیز بهره‌مند بود و در فعالیت‌های انقلابی که شاید از شخصیتی در سن و سال او متصور نبود، مانند امضای بیانیه‌های انقلابی دربارۀ رویدادهای مختلف مانند حمایت از محور مقاومت، لزوم آزادی فعالان و آرادیخواهان از زنداننای باکو، اعتراض به مواضع اردوغان در جنگ قراباغ و…فعالانه مشارکت داشت.

او نسبت به وطن خود ایران از جان و دل علاقمند و وفادار بود، چنان که تلاش‌های برخی طیف‌های بیگانه‌گرا برای سوء‌استفاده از شخصیت او عقیم ماند و دعوت‌های وسوسه‌انگیز از او برای اقامت در باکو و ترکیه به جایی نرسید و در مصاحبه‌ای به صراحت گفت که من به وطنم ایران وفادارم و سکونت در وطن خود را به اقامت در هر جای جهان ترجیح می‌دهم.

از لحاظ ادبی با قاطعیت می‌توان گفت؛ سروده‌های او که بیش از سیصدهزار بیت و بیشتر به زبان شیوا و شیرین آذری است، در غنای شعر معاصر آئینی و اجتماعی آذربایجان و فراگیری شعر اجتماعی در جامعه تأثیر چشمگیری داشته‌است. او جایگاه ویژه و بی‌بدیلی در شعر آئینی و اجتماعی آذربایجان دارد.

پاسداشت شخصیت و میراث ماندگار ادبی این شاعر بزرگ، وظیفۀ مهمی است که بر عهدۀ مسئولان و متولیان فرهنگی است.

بی‌تردید مرحوم استاد کریمی مراغه‌ای، در اندیشه و خلاقیت ادبی و زندگی آئینی خود، اسوه‌ای درخشان برای شاعران امروز است. باشد که راه او را ادامه دهیم.

کد خبر 5705590

منبع: مهر

کلیدواژه: تبریز ادبیات زبان آذری شعر شاعر مراغه دهه فجر ایران استوار بوشهر کرمانشاه بارش برف انقلاب اسلامی ایران راهپیمایی 22 بهمن اردبیل جشنواره فیلم فجر گرگان آیین اعتکاف گلستان زلزله خوی تبریز استاد کریمی مراغه ای پیروزی انقلاب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۰۷۰۱۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فال حافظ امروز : یک غزل ناب و یک تفسیر گویا (8 اردیبهشت)

دیده دریا کنم و صبر به صحرا فکنم
و اندر این کار دل خویش به دریا فکنم

از دل تنگ گنهکار برآرم آهی
کآتش اندر گنه آدم و حوا فکنم

مایه خوشدلی آن جاست که دلدار آن جاست
می‌کنم جهد که خود را مگر آن جا فکنم

بگشا بند قبا ای مه خورشیدکلاه
تا چو زلفت سر سودازده در پا فکنم

خورده‌ام تیر فلک باده بده تا سرمست
عقده دربند کمر ترکش جوزا فکنم

جرعه جام بر این تخت روان افشانم
غلغل چنگ در این گنبد مینا فکنم

حافظا تکیه بر ایام چو سهو است و خطا
من چرا عشرت امروز به فردا فکنم

تفسیر :

افسوس گذشته و اشتباهاتی که مرتکب شده اید فکر شما را پریشان و آشفته کرده و بابت آن بسیار ناراحت هستید. اما چاره کار حسرت خوردن نیست و فایده ای نخواهد داشت.

در برابر رنج های زندگی صبوری کرده و به لذت های فانی دنیا دلبسته نباشید. برای داشتن آینده بهتر به خداوند توکل کرده و با عقل و درایت رفتار کنید تا به موفقیت برسید.

زندگی نامه حافظ

حافظ، شاعر فارسی زبان قرن هشتم هجری بوده که در سال ۷۲۷ هجری قمری در شهر شیراز متولد شد. پدر او بهاءالدین محمد نام داشت که در دوران کودکی حافظ، از دنیا رفت. حافظ در دوران نوجوانی شاگرد نانوا بود و به‌همراه مادرش زندگی سختی را سپری می‌کرد. گفته می‌شود او در اوقات فراغت خود به مکتب‌خانه‌ای که نزدیک نانوایی بود می‌رفت و خواندن و نوشتن را از همان جا فراگرفته است. او در مجالس درس علما و بزرگان زمان خود شرکت می‌کرد و نیز‌زمان برای کسب درآمد به کارهای سخت و طاقت فرسا می‌پرداخت. خانه حافظ در محله شیادان شیراز بود.

این شاعر بزرگ در دوران جوانی بر تمام علوم مذهبی و ادبی مسلط شد و در دهه بیست زندگی خود به یکی از مشاهیر علم و ادب سرزمین خود تبدیل شد. جالب است بدانید که او قرآن را به‌طور کامل حفظ بود و به همین خاطر تخلص حافظ را برای او انتخاب کردند. شمس الدین محمدبن بهاءالدین محمد حافظ شیرازی حدود چهل سال در حوزه درس استادان آن زمان از قبیل قوام الدين عبدالله، مولانا بهاء الدين عبدالصمد بحرآبادی، مير سيد شريف علامه گرگانی، مولانا شمس الدين عبدالله و قاضی عضدالدين عيجی  شرکت می‌کرد و به همین خاطر به اکثر دانش‌های زمان خود مسلط بود.

حافظ در دوران شاه شیخ ابواسحاق به دربار راه پیدا کرد و شغل دیوانی را برای خود انتخاب کرد. او علاوه بر شاه ابواسحاق، در دربار شاهان دیگری همانند شاه شیخ مبارزالدین، شاه شجاع، شاه منصور و شاه یحیی نیز حضور پیدا کرده بود. حافظ از طریق دیوانی امرار معاش می‌کرد و شاعری شغل اصلی او نبود. جالب است بدانید که بزرگ‌ترین گناه از نظر حافظ، ریاکاری و مردم‌فریبی بود. حافظ در دوران زندگی خود اشعار به‌ویژه غزلیات بسیار زیبا و معنی‌داری سروده است که نیز‌اکنون پس از گذشت قرن‌ها از آن، بوی تازگی داده و خواندنش آرامش‌بخش است. دیوان اشعار حافظ شامل غزلیات، قصیده، مثنوی، قطعات و رباعیات می‌شود.

حافظ در دوران جوانی عاشق دختری به نام شاخه نبات شد؛ البته برخی بر این عقیده‌اند که نام همسر حافظ نسرین بود و او این نام را به‌دلیل شیرین زبانی معشوقه‌اش به او اختصاص داده است. او برای رسیدن به معشوقه‌اش، ۴۰ شبانه روز را به‌طور مستمر در آرامگاه باباکوی شب زنده‌داری کرده و به دعا پرداخت. سپس، با شاخه نبات ازدواج کرد و حاصل این ازدواج یک فرزند پسر بود. حافظ تنها یک بار ازدواج کرد و پس از مرگ همسرش مجرد ماند. به همین خاطر بسیاری از عارفان و عاشقان، عشق مقدس و واقعی را در حافظ جستجو می‌کنند. پسر این شاعر بزرگ نیز در دوران جوانی در راه سفر نیمه‌کاره به هند همراه پدرش از دنیا رفت.

در تقویم رسمی ایران، ۲۰ مهر روز بزرگداشت حافظ است و هر ساله در این روز مراسم بزرگداشت حافظ با حضور پژوهشگرانی در سراسر دنیا روی آرامگاهش در شهر شیراز برگزار می‌شود.

 

آثار حافظ

دیوان حافظ شامل ۵۰۰ غزل، ۴۲ رباعی و چند قصیده است که آن را در در ۵۰ سال از زندگی خود سروده است؛ یعنی به‌طور متوسط در هر سال تنها ۱۰ غزل سروده است؛ زیرا او در لحظاتی خاص به سرودن اشعار خود می‌پرداخت و تمرکز خود را روی خلق آثاری ناب گذاشته بود که شایسته مقام معشوق باشد. این نکته بسیار قابل‌توجه و تامل‌برانگیز بوده و به همین خاطر دیوان او را به یک کتاب خاص و خواندنی تبدیل کرده است. دیوان حافظ بیش از ۴۰۰ بار به زبان فارسی و زبان‌های دیگر دنیا به چاپ رسیده است. حافظ لقب ماهرترین غزل‌سرای زبان فارسی را نیز با اقتدار از آن خود کرده و تک بیت‌های او بسیار درخشان و تماشایی است.

شاید تعبیر کردن یا قدرت تاویل پذیری را بتوان از مهم‌ترین خصوصیات اشعار حافظ به حساب آورد؛ زیرا هر کس که دیوان حافظ را باز کرده و غزلی از آن می‌خواند، با توجه به شرایط روحی خود برداشت متفاوتی از آن می‌کند؛ به‌گونه‌ای که حافظ آن شعر را فقط برای حال آن لحظه او سروده است. در اشعار حافظ، تناسبات هنری به شکلی ظریف و دقیق رعایت شده‌اند و ایهام و ابهام را به جا و درست به کار برده است. در برخی از اشعار حافظ، زبان طنز نیز به کار گرفته شده تا ناگفته‌ها به کمک زبان طنز بیان شود.

کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: فال حافظ امروز : یک غزل ناب و یک تفسیر گویا (7 اردیبهشت)